Boeksignalement: Arjan Dasselaar en Alexander Pleijter, Handboek crossmediale journalistiek en redactie (Culemborg, 2010).
Internet en multimediale techniek hebben de afgelopen twintig jaar de journalistieke wereld op zijn kop gezet. De traditionele specialisaties binnen de nieuwsmedia (papier, ether) zijn hopeloos verouderd. De met een ballpoint en notitieblok gewapende verslaggever is een fossiel geworden in een wereld waar grenzen tussen de media aan het vervagen zijn. Althans dat menen de auteurs van dit stevige handboek Welkom in de nieuwe journalistieke werkelijkheid: de wereld van internet en multimedia. Actuele journalistiek gaat over het inzetten van het medium dat het verhaal het beste voor het voetlicht brengt. Daarvoor worden vaak meerdere media gelijktijdig ingezet binnen één kanaal. Dit is wat in hedendaags Nederlands crossmediale journalistiek heet: tekst, foto’s, video’s, geluid, infographics, annimaties. Door de brede aanpak ontstaat een Gesamtkunstwerk, waaraan ook het publiek via Twitter, Facebook en Pinterest aan meewerkt. De traditionele scheiding tussen ether en print media is niet meer van deze tijd. Van een journalist wordt nu stevige kennis van een heel breed scala media verwacht.
Over die uitgebreide kennis van de multimediale wereld gaat dit handboek: het is een boek boordevol adviezen, tips en trucs om je in deze wereld zo snel mogelijk thuis te voelen. Wat dat betreft is de titel enigszins misleidend. Persoonlijk verwachtte ik een handboek over journalistiek en redactiewerk veel meer casuïstiek met geslaagde voorbeelden van crossmediale journalistiek. Ook de vraag hoe je redactie bedrijft in deze wondere digitale wereld komt niet ter sprake. Welke eisen stelt deze wereld aan een redacteur, hoe bepaalt hij of de middelen vanuit journalistiek oogpunt optimaal benut worden? Daarop geeft dit handboek heel summier antwoord.
Daarentegen ruim driehonderd pagina’s beschrijvingen en recepten over wetmatigheden en eigenschappen van internet, websites en digitale communicatie. Uitstekende beschrijvingen vind je hier dan ook van collaboratie en interactie – de consument/gebruiker – als mede-producent [prosumer] , optimaliseren van teksten voor zoekmachines. De auteurs vragen de journalist in spé om begrip voor de nieuwe verdienmodellen van de actuele publicatieplatforms. De vraag hoe deze businessmodellen werken krijgt ruime aandacht. Crossmedialiteit heeft de toekomst. Alle drogredenen van verstokte ether- of dagbladjournalisten om niet over te gaan, passeren de revue. Conclusie: als journalistiek wil over leven in het digitale tijdperk dan is crossmedialiteit de enige weg.
Het derde deel van dit boek gaat over de productie van de middelen die nodig zijn om crossmediaal te publiceren. Het legt de essentiële zaken van digitale fotografie, video productie en bewerking, audio en infographics bondig toe. Het doel is de lezer op weg te helpen. Ook het principe van ’embedded applications’ en Javascript wordt toegelicht. Over ieder aspect kan een handboek van honderden pagina’s worden gevuld. De auteurs geven de eerste handvatten om op weg te gaan. Niet meer dan dat. Vooral de links naar de software die daarvoor nodig is, zijn handig. Bij fotografie mis ik wel een uitleg van bestandsformaten en welke bestand je voor welke vorm van publicatie nodig hebt. Nog steeds zijn er mensen die digitale bestanden van vele duizenden Kb versturen. Onnodig, die kennis zou op de basisschool onderwezen moeten worden. Een journalist behoort het verschil tussen pixels per inch (ppi) en dots per inch (dpi) te kennen, net als het verschil tussen RGB en YMCK-kleursystemen. Dit geldt allemaal ook voor video en audiobestanden en bestandsformaten. Jammer deze omissie. Het had de naslagwaarde van dit boek groter gemaakt.
Dit handboek is wat wat een handboek hoort te doen: een goed leesbare publicatie die weinig voorkennis eist van de lezer. Een prima landkaart om de crossmediale wereld te verkennen, en dat niet alleen voor jonge journalisten in de dop.